Thực hiện Kế hoạch số 152/KH-UBATGTQG ngày 12/4/2023 của Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia (UBATGTQG) về Tổ chức Hội nghị An toàn giao thông Việt Nam năm 2023. Trong 02 ngày 28-29/9/2023 đã diễn ra Hội nghị ATGT quốc gia, tại Phiên thảo luận Hội nghị An toàn giao thông Việt Nam ngày 28/9/2023 do ông Nguyễn Trọng Thái - Trưởng tiểu ban điều hành (nguyên Chánh Văn phòng UBATGTQG), về phía Trường Đại học Công nghệ Giao thông vận tải có TS. Đinh Quang Toàn - Viện trưởng, Viện Đổi mới sáng tạo và Kinh tế số (IIDE), kiêm báo cáo viên tại Hội nghị ATGT quốc gia với chủ đề tham luận “Quản lý ATGT: Chuyển đổi số trong quản lý hoạt động vận tải thông qua kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa Bộ Công an - Bộ GTVT - Bộ Tài chính nhằm đảm bảo trật tự ATGT và tối ưu hóa hoạt động vận tải”.
Báo cáo tham luận tại Hội nghị ATGT quốc gia, TS. Đinh Quang Toàn - Viện trưởng, Viện Đổi mới sáng tạo và Kinh tế số (IIDE), Trường Đại học Công nghệ Giao thông vận tải (Bộ GTVT), cho rằng: Việc chuyển đổi số đang tác động mạnh mẽ trên mọi lĩnh vực, đóng vai trò quan trọng và là động lực chủ đạo cho sự phát triển của đất nước. Chuyển đổi số ngành giao thông vận tải sẽ góp phần tạo chuyển biến mạnh mẽ, đột phá cho việc thực hiện mục tiêu của ngành giao thông qua đó khắc phục được những bất cập trong công tác quản lý hoạt động vận tải đường bộ, trên cơ sở đó nhóm tập trung vào các giải pháp công nghệ: (1) Hạ tầng máy chủ lưu trữ Database; (2) Nền tảng giao tiếp kết nối API khai thác và quản lý dữ liệu; (3) Bộ công cụ Báo cáo và Kiểm tra. Kết hợp việc kết nối chia sẻ dữ liệu của Ngành với các cơ quan công an, y tế, bảo hiểm và các cơ quan chức năng khác có liên quan nhằm mang lại sự tiện ích, thuận lợi và tăng cường các biện pháp đảm bảo an toàn giao thông.
TS. Đinh Quang Toàn - Viện trưởng, Viện Đổi mới sáng tạo và Kinh tế số, kiêm Báo cáo viên nhấn mạnh: “Mô hình kinh doanh xe hợp đồng hiện nay đang chiếm vai trò chủ đạo, lên đến 70%. Trong đó, đáng lưu ý là tình trạng xe hợp đồng trá hình tuyến cố định và chạy như tuyến cố định. Đây được xem như là khe hở lớn cần phải được khắc phục. Nếu không, tình trạng phá vỡ luồng tuyến, xe tuyến cố định bỏ bến, ... ngày càng nhiều”. TS. Đinh Quang Toàn cho rằng, do hành lang pháp lý dành cho xe hợp đồng hiện nay cởi mở hơn so với các mô hình khác: Đơn vị vận tải xe hợp đồng có thể chủ động quyết định giá cước vận tải; chủ động lên lộ trình vận tải theo yêu cầu của khách hàng; ... Trong khi tuyến cố định, thủ tục khi thay đổi giá phức tạp, ... Quan số liệu cho thấy mô hình kinh doanh xe hợp đồng hiện nay đang chiếm vai trò chủ đạo (chiếm đến 70%). Trong khi đó, tuyến cố định là lĩnh vực vận tải mà đất nước chúng ta dành nhiều thời gian để xây dựng luồng, tuyến đến bây giờ chỉ còn 6% thị phần”.
Ngoài ra, chính những lợi thế về mặt pháp lý của xe hợp đồng nên đang thúc đẩy cả loại hình xe cá nhân không được phép kinh doanh vận tải vẫn tham gia kinh doanh như các mô hình xe ghép, xe tiện chuyến, ... làm mất an toàn giao thông và thất thu thuế lớn cho nhà nước. Hoạt động kinh doanh vận tải hành khách và hàng hóa bằng đường bộ vẫn còn đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ về việc cạnh tranh không lành mạnh cũng như mất an toàn giao thông, cần được các cơ quan quản lý nhà nước xử lý triệt để thông qua các giải pháp công cụ ứng dụng “Công nghệ số”.
CSGT lên xe ô tô khách hợp đồng kiểm tra các điều kiện phòng chống cháy nổ, thiết bị an toàn của phương tiện (nguồn: apchigiaothong.vn)
TS. Đinh Quang Toàn - Viện trưởng, Viện Đổi mới sáng tạo và Kinh tế số cũng nhấn mạnh cuộc cạnh tranh này sẽ còn tiếp diễn, nếu như ở góc độ pháp lý không tìm ra được một giải pháp cho các doanh nghiệp cạnh tranh một cách công bằng, hài hòa. Muốn triển khai kiểm soát cần phải ứng dụng công nghệ vào việc thu thập và giám sát thông tin theo mko hình sơ đồ hóa:
Trong đó: Bộ Giao thông vận tải cần có một cơ sở dữ liệu chung cung cấp nền tảng công nghệ để các doanh nghiệp kinh doanh vận tải đẩy hợp đồng điện tử hoặc lệnh vận chuyển điện tử lên cổng thông tin chung dưới hình thức Open API. Các cơ quan chức năng như tổ hợp Bến xe; Cảnh sát giao thông (Bộ CA); Thanh tra chuyên ngành giao thông (Bộ GTVT); Tổng cục thuế, Bảo hiểm (Bộ Tài chính) sẽ phối hợp truy xuất dữ liệu từ nguồn dữ liệu chung để có thể kiểm tra giám sát các hoạt động. Có như vậy thì tình trạng xe chạy không phép, mới bị xử lý triệt để. Giải pháp này sẽ giúp cơ quan quản lý nắm được xe đăng ký xuất bến thời điểm nào, bến đi ký thời điểm nào, bến đến ký thời điểm nào để đảm bảo xe chạy luồng tuyến cố định không bỏ bến.
Tương tự, với những xe hợp đồng theo TS. Đinh Quang Toàn cũng cần phải thực hiện như vậy. Từ đó, các cơ quan chức năng như bến xe, cảnh sát giao thông, thanh tra chuyên ngành giao thông, tổng cục thuế, bảo hiểm sẽ phối hợp truy xuất dữ liệu từ nguồn dữ liệu chung để có thể kiểm tra giám sát các hoạt động. Bên cạnh đó đảm bảo việc kết nối, chia sẻ dữ liệu nhằm tối ưu hóa trong quản lý hoạt động vận tải đường bộ với các cơ quan chức năng có liên quan. Đây sẽ là một số liệu rất lớn, giúp cho bức tranh của ngành giao thông, đặc biệt là giao thông vận tải hành khách sẽ rất minh bạch. Các doanh nghiệp sẽ không có cơ hội để trốn thuế hay kiểu làm ăn chộp giật, manh mún như hiện nay.
Kết thúc phiên thảo luận, ông Nguyễn Trọng Thái, nguyên Chánh Văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia, Trưởng tiểu Ban Quản lý ATGT cho rằng, các tham luận của các tác giả, nhóm tác giả đã gợi mở nhiều giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả quản lý ATGT, hoàn thiện quy định của pháp luật, cũng như tăng cường các giải pháp đảm bảo trật tự ATGT, ứng dụng khoa học công nghệ mới trong việc kiểm soát, xử lý vi phạm giao thông.
"Một số bài nổi bật của các tiểu ban sẽ được trình bày vào hội nghị chính trong thời gian tới", ông Thái nói và mong muốn cơ quan chức năng liên quan xem xét, nghiên cứu, đề xuất những kiến nghị của các tác giả, nhóm tác giả để góp phần hoàn thiện thể chế, thiết lập giải pháp bảo đảm trật tự ATGT tại Việt Nam, góp phần giảm thiểu TNGT như mục tiêu của Chính phủ đề ra./.
* THAM KHẢO THÊM THÔNG TIN HỘI NGHỊ ATGT QUỐC GIA NĂM 2023 TẠI:
1/ Đường Link 01 “Tapchigiaothong.vn”: Hội nghị ATGT năm 2023: Cách nào "quản" hoạt động xe hợp đồng?
2/ Đường Link 02 “Vietnamnet.vn": Ứng dụng công nghệ số 'chặn' nạn xe hợp đồng trá hình.
Viện ĐMST&KTS./.
